کوتاه درباره ی رمان "اعتماد" از آریل دورفمن

در آستانه ی جنگ جهانی دوم، در تماس تلفنی مردی که خود را لئون می نامد با زنی آلمانی به نام باربارا که تازه وارد پاریس شده است، لئون که ادعا می کند از اعضای جبهه ی مقاومت علیه نازی هاست و دوست مارتین نامزد باربارا ست، به او خبر می دهد که جان مارتین در خطر است...

رمان گفت و گو محور است و با توصیف صحنه ی کم. گفت و گوهایی که در بخش هایی همچون بازجویی از لئون، کاملا نمایشی می شوند. نویسنده از همان ابتدا این گفت و گو ها را در هاله ای از بی اعتمادی پیش می برد.
پرسش ها در ذهن مخاطب شکل می گیرند؛ کدام یک از شخصیت ها راست می گویند؟ به چه کسی باید اعتماد کرد و داستان را پیش رفت؟! واقعا لئون کیست؟ مکالمات تلفنی لئون و باربارا مجموعا نه ساعت طول می کشد. در رمان لئون کسی ست که همه به اش اعتماد می کنند! اما آیا همه ی این ها قصه ای ست که او سرهم کرده است؟ در ص.۳۵، لئون به باربارا می گوید که قصه گفتن را دوست دارد. آخرین خواسته ی او از باربارا هم اینست که داستان ادامه یابد؛ ما به قصه گویی زنده ایم. همچون شهرزادِ هزار و یکشب، که در چندجا از رمان به اش اشاره می شود.
جملاتی که ناتمام می مانند و مکثی که ایجاد می شود، در تشدید این بی اعتمادی موثرند.

رمان از سه زاویه ی دید روایت می شود:
٭از نگاه یک ناظر که نویسنده را هم مخاطب قرار می دهد. متنِ این بخش ها در کتاب با فونت پررنگ تری آمده اند. گاه به مخاطب پیش آگاهی می دهد، و گاه پرسش های تازه ای در ذهن او ایجاد می کند و آن بی اعتمادی اولیه را تشدید کرده و بین مخاطب و متن فاصله می اندازد. این ناظر، پا را فراتر گذاشته و به نویسنده در شیوه ی روایتش اشکال می گیرد و بعضا راه حل های تازه ای به او پیشنهاد می دهد!
٭از نگاه راوی دانای کل که عمدتا شامل گفت و گوها می شود.
٭ از نگاه لئون (هانس)

حقیقت چیست و واقعیت کدام است؟ رمان این پرسش قدیمی را از نو می پرسد. در ص .۱۶۶ می خوانیم: "حقیقت چیزی ست که مردم می خواهند باور کنند."
شخصیت های رمان، زیر سایه ی قدرت ها اسیرند؛ قدرت هایی که امروز با هم پیمان می بندند و فردا به یکدیگر حمله می کنند و در این میان، مردمانشان اسیر، شکنجه یا کشته می شوند، یا تن به تبعیدی ناخواسته در غربت می دهند.
و عشق، قربانیِ بازی قدرت هاست!
اگرچه به مدد داده های قطره چکانی رمان به مخاطب، او در نهایت می تواند داستانی در ذهن خودش شکل دهد، اما بی شک نمی توان آن را داستان اصلی دانست؛ چرا که رمان به هر زبان به مخاطب این را می فهماند که به همه چیز شک کند؛ از نام ها تا رابطه های شخصیت ها و نیت درونی آن ها.
رمان پرکشش و توام با تعلیق است و در دنیای آن، هیچ اعتمادی وجود ندارد و دوست و دشمن، قابل شناسایی از هم نیستند!

٭مشخصات کتاب:
اعتماد، آریل دورفمن، ترجمه ی عبدالله کوثری، انتشارات آگاه، چاپ دوم: بهار ۱۳۸۸.

پ.ن:

از دوستانی که کتاب را خوانده اند خواهشمندیم نظراتشان را در وبلاگ "هر دو هفته یک کتاب" به آدرس زیر درج کنند تا مورد استفاده ی بقیه ی دوستان نیز قرار گیرد.

http://2book.blogfa.com